Barokowy kościół Świętego Ducha w Monachium

wejście do świątyni

Kościół Ducha Świętego (niem. Heilig-Geist-Kirche) jest usytuowany w historycznym centrum miasta, tuż za kościołem św. Piotra i jest jedną z najstarszych świątyń w stolicy Bawarii. Zaczątkiem świątyni była kaplica w stylu romańskim, wzniesiona w 1208 roku przy hospicjum. Po pożarze miasta stanął w tym miejscu nowy kościół w stylu gotyckim pod wezwaniem Ducha Świętego, ukończony w 1392 r. W I poł. XVIII wieku został on całkowicie przebudowany w stylu barokowym. Po sekularyzacji dóbr kościelnych w Bawarii w 1806 r. hospicjum uległo również sekularyzacji, a następnie zostało częściowo rozebrane by umożliwić rozwój wielkiego, istniejącego do dziś placu targowego (niem. Viktualienmarkt). Wnętrze kościoła przedstawia dziś mieszaninę gotyku i baroku.

Król Max

Pomnik króla Maxa I Józefa na Max-Joseph-Platz

Król Max to bawarski król Maksymilian I Maria Michał Jan Baptist Franz de Paula Józef Kacper Ignacy Leszek Nepomucen Wittelsbach. Wprowadził nowy kodeks karny, wprowadził podatki dla wszystkich bez względu na status społecznych, przeprowadził sekularyzację dóbr kościelnych. W polityce zagranicznej sympatyzował z Francją. Na mocy pokoju w Preszburgu przestało istnieć Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego i wszyscy dotychczasowi elektorzy przyjęli tytuły królewskie. 1 stycznia 1806 roku w Monachium Maksymilian Józef został pierwszym królem Bawarii. Osobiście uczestniczył w kongresie wiedeńskim, gdzie otrzymał Wurzburg w zamian za zrzeczenie się na rzecz Austrii Tyrolu i Salzburga.

Dzik panuje w klasztorze

W Monachium przed byłym klasztorem i kościołem augustianów stoi rzeźba dzika. Bowiem od 1966 roku w murach dawnego klasztoru panuje tematyka myśliwska. Znajduje się tu niemieckie muzeum myśliwstwa i rybołówstwa. Dawny kościół augustianów św. Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty to gotycka bazylika (z końca XIII-XV wieku), wnętrze zostało w 1619/20 roku przebudowane w stylu barokowym, a w 1803 roku sam kościół utracił funkcje sakralne. I dziś przed wejściem dzik zaprasza do zwiedzania trofeów myśliwskich, choć mury budowli nie utraciły rysów kościelnych.

Pucz piwiarniany przy Feldherrnhalle

Feldherrnhalle w całej okazałości

Johan von Tilly, katolicki wódz z czasów wojny trzydziestoletniej

von Wrede, bawarski marszałek z czasów wojen napoleońskich

środkowa rzeźba nawiązuje do zwycięskiej wojny z Francją

Do 1816 roku stała tu gotycka brama miejska, w latach 1841-4 powstała tu trójarkadowa Feldherrnhalle na wzór florenckiej Loggia dei Lanzi. Budowla pełniła rolę pomnika poświęconego bohaterom Bawarii. Stąd wewnątrz znajdziemy wodzów: von Tilly'ego i von Wrede. Potem pojawiła się środkowa kompozycja rzeźbiarska poświęcona bohaterom wojny francusko-pruskiej z lat 1870-1. W czasie nieudanego puczu Hitlera w 1923 roku odbył się tu słynny marsz do Feldherrnhalle, zginęło wówczas 16 zwolenników Hitlera i 4 policjantów. Pucz monachijski nazywany był też piwiarnianym. Tłum został rozproszony, a Hitler zwiał. Kiedy doszedł do władzy w 1933 roku pucz stał się głównym elementem kultu faszystowskiego, a budowla pomnikiem niemal kultowym.

Michael Jackson jako renesansowy kapelmistrz?

pomnik Orlando di Lasso

cokół opanowany przez fanów Michaela Jacksona

obok Bayerisches Hof, luksusowy hotel, w którym nocował Michael Jackson

Orlando di Lasso to jeden z najwybitniejszych kompozytorów i kapelmistrzów późnego renesansu, który działał na dworze monachijskich Wittelsbachów. Za jego przewodnictwa bawarska kapela dworska należała do najlepszych i najliczniejszych tego rodzaju zespołów w Europie. Na Promenadeplatz ustawiono na jego część pomnik. Aktualnie pomnik został "zajęty" przez fanów Michaela Jacksona, którzy palą na nim świeczki, kładą kartki, listy, kwiaty, bowiem na przeciwko znajduje się hotel Bayerisches Hof, dawny pałac Montgelas, w którym nocował amerykański piosenkarz w czasie swych pobytów w Monachium. Gwiazdor podczas jednej z wizyt pokazywał fanom przez okno niemowlaka. Fani w ten sposób domagają się ustawienia pomnika dla Michaela Jacksona w Monachium.

O lwie, bazyliszku, smoku i wężu u stóp Maryi

walczący putto ze smokiem

putto i wąż

W Monachium na Marienplatz w 1638 roku wzniesiono kolumnę maryjną (niem. Mariensäule), upamiętniającą koniec szwedzkiej inwazji. Podczas wojny trzydziestoletniej elektor Maksymilian I złożył ślubowanie z prośbą o ocalenie Monachium i Landshut z zawieruchy wojennej. Monachium zostało zajęte przez oddziały szwedzkie, wojsko domagało się zniszczenia miasta w zemście za spustoszenie Magdeburga. Mimo tragicznej sytuacji król szwedzki Gustaw II Adolf oszczędził je wbrew woli swych żołnierzy. To wydarzenie ocalenia przeszło w pamięci jako cud z Monachium. A Maksymilian nakazał ustawić kolumnę z marmuru ku czci Maryi, patronki i opiekunki Bawarii (Schutzfrau Bayerns). Przy cokole znajdują się cztery walczące putta ze zwierzęcymi przedstawieniami plag. Lew ucieleśnia wojnę, bazyliszek dżumę, smok głód i wąż herezję. Kolumna wyznacza środek geograficzny miasta i stąd mierzy się również odległości w mieście. 

Zaczarowana Julia

Julia z uwiędłymi kwiatami

Przy Marienplatz w Monachium obok Starego Ratusza znajduje się rzeźba "Zaczarowanej Julii", dar od Verony miasta partnerskiego Monachium. Dotknięcie (potarcie, przytulenie) odpowiedniej części Julii (piersi) przynosi szczęście w miłości.

Nieślubny wódz z bitwy pod Lepanto

dom "Zum Goldenen Kreuz", w który przebiegał romans cesarza Karola V i mieszczanki Barbary

na fasadzie płaskorzeźba Juana de Austria - owoc burzliwego romansu cesarza, późniejszy zwycięzca spod Lepanto

Piękna Barbara Blomberg była najstarszą córką bogatego mieszczanina Wolfganga Blomberga (Plumbergera). Jako uzdolniona śpiewaczka wystąpiła w 1546 przed cesarzem Karolem V, który przyjechał do Ratyzbony na obrady Reichstagu. I tak narodził się burzliwy romans. Wkrótce potem została jego kochanką, jednak ich związek nie trwał długo. 24 lutego 1547 roku Blomberg urodziła Karolowi V syna, Juana de Austria, którego natychmiast wysłano na wychowanie do Hiszpanii. W kwietniu 1569 objął dowództwo nad siłami Hiszpańskimi tłumiącymi bunt ludność muzułmańskiej na terenie Grenady.  Wsławił się zwycięstwem nad flotą turecką w bitwie pod Lepanto, w 1571 roku. Rok później kierowana przez niego ekspedycja odbiła z rąk muzułmanów Tunis. Od 1576 został wyznaczony namiestnikiem Niderlandów. Jego zadaniem miało być zdyscyplinowanie niesfornych oddziałów najemnych oraz powstrzymanie rozprzestrzeniania się Niderlandzkiego powstania.
W pałacu Zum Goldenen Kreuz przy Haidplatz w Regensburgu gościł cesarz Karol V i tam toczyła się akcja głośnego romansu cesarza z piękną Regensbużanką, którego owocem była Juan de Austria. Na pamiątkę na fasadzie umieszczono stosowny tekst:

In diesem haus von alter Art

Hat offt geruet nach langer fahrt

Herr KAYSER CARL DER FÜNFFT genandt

In aller Welt gar wohl bekannt

Der hat auch hie zu gueter stundt

Geküsset einer jungfraw mundt

Dann draus erwuchs dem Vatter gleich

Der DON JUAN VON OESTERREICH

Der bei LEPANTO in der Schlacht

Vernichtet hat der Türckhen Macht

Der HERR vergellts ihm allezeit

So ietzt wie auch in Ewigkeit

 

W tym domu w starym stylu

odpoczywał po długiej drodze

Pan cesarz Karol Piątym zwany

W całym świecie chyba znany,

że tu też w dobrym czasie

całował usta jednej panny.

Potem wyrósł ojcu

don Juan z Austrii,

który w bitwie pod Lepanto

zniszczył turecką moc

Niech Pan wybaczy mu 

teraz i również w wieczności. (tłumaczenie własne)

Luter przy drzwiach alumnatu

W Regensburgu na budynku dawnego alumnatu protestanckiego przy Am Oelberg 2 znajduje się ciekawy portal z rzeźbami ojców reformacji Marcina Lutra i Filipa Melanchtona.

Plebania dla Napoleona

Na rogu Domplatz i Residenzstrasse znajduje się dawne probostwo katedry w Regensburgu. Budowla w 1809 roku służyła jako główna kwatera Napoleona.

Kamienny most w Ratyzbonie

kamienny most na Dunaju łączący dwie strony miasta

kamienny most w całej okazałości

Most kamienny w Ratyzbonie powstał w rekordowym czasie ok. 11 lat, najprawdopodobniej w latach 1135-46. Jego konstruktorzy byli najprawdopodobniej zainspirowani architekturą rzymskiego mostu Trajana na dolnym Dunaju, leżącego na terenie dzisiejszej Rumunii w mieście Drobeta-Turnu Severin. Przez ponad 800 lat był to jedyny most na Dunaju w Ratyzbonie. Most ma 336 metrów długości i 8 szerokości. Filary spoczywają na podkładach z pni dębowych na żwirowym dnie Dunaju. Przed rozmyciem ochraniają je sztuczne wysepki, tzw. wyspy filarowe, które tworząc przewężenia, powodują około półmetrową różnicę w stanie wody pomiędzy odcinkiem rzeki za mostem a przed mostem. Pod przęsłami tworzą się silne prądy i powstaje słynny ratyzboński wir. Mostu chroniły trzy wieże, z których zachowała się jedynie Wieża Mostowa (niem. Brückturm) po stronie południowej. 23 kwietnia 1945 naziści wysadzili przejazd pod wieżą mostową w powietrze, by opóźnić wejście wojsk amerykańskich do miasta. Północna część mostu stanowiła wcześniej granicę pomiędzy Księstwem Bawarii a wolnym miastem Ratyzboną.

Wieża mostowa dla dłużników

widok na wieże mostową

wieża z zegarem oraz figurą cesarza niemieckiego Fryderyka II

Wieża mostowa stanowi część umocnień miejskich Regensburga. Średniowieczna wieża na południowym krańcu kamiennego mostu kontrolowała wstęp do miasta. Wieża mostowa (nazywana też wieżą dłużników) była ostatnią z 3 wież obronnych na tym moście. W przeszłości zamykani tu byli dłużnicy, dopóki nie zwrócili swych długów. Od strony mostu widnieje postać cesarza Fryderyka II z sokołem na ramieniu, autora jednego z pierwszych dzieł ornitologicznych.

Jak budował się most i katedra w Regensburgu?

Bruckmandl

katedra św. Piotra i kamienny most

W połowie kamiennego mostu w Ratyzbonie znajduje się tzw. Bruckmandl, figura młodego mężczyzny patrzącego na Stare Miasto, która ma symbolizować niezależność wolnego miasta Ratyzbony od władzy biskupiej. Wedle legendy pomnik przedstawia głównego budowniczego mostu. Pochodząca z 1446 oryginalna figura znajduje się dziś w Muzeum Historycznym miasta Ratyzbony, a na moście stoi kopia z 1854. O budowie mostu Kamiennego opowiada legenda, według której główny budowniczy mostu założył się z budowniczym katedry o to, kto pierwszy ukończy prace. Ponieważ budowa katedry posuwała się znacznie szybciej niż konstrukcja mostu, jego budowniczy zawarł pakt z diabłem. W zamian za pomoc, diabeł miał otrzymać pierwsze trzy dusze, które przejdą po gotowym moście. Odtąd prace ruszyły pełną parą i most był wkrótce gotowy, na długo przed katedrą. Kiedy diabeł zażądał zapłaty, sprytny budowniczy przegonił przez most trzy kury. Wówczas wściekły diabeł próbował zniszczyć konstrukcję, ale mu się to nie udało. Wedle legendy, wgłębienie widoczne na moście to pozostałość właśnie po czarcim ataku. W rzeczywistości jednak most był gotowy w 1146 – dużo wcześniej niż katedra, której budowę rozpoczęto dopiero w 1273.

Skład solny w Regensburgu

obok bramy wjazdowej na lewo skład solny

Skład solny (Salzstadel) przy kamiennym moście w Regensburgu został wybudowany w latach 1616-20. Przeznaczony był do składowania soli, która była przeładowana dźwigami ze statków rzecznych.

Od synagogi, przez kościół pielgrzymkowy po zbór ewangelicki

bryła ewangelickiego Neupfarrkirche

inne ujęcie

Neupfarrkirche czyli nowy kościół parafialny to świątynia ewangelicka w Ratyzbonie, zajmująca miejsce po dawnej synagodze. W 1519 roku wypędzono stąd Żydów i rozpoczęto budowę kościoła pielgrzymkowego ku czci NMP jako podziękowanie za uwolnienie od niebezpieczeństwa, jakie uosabiali Żydzi. Starozakonni nie uciekli daleko, bo na drugą stronę rzeki do obecnej dzielnicy Ratyzbony Stadtamhof. Próba podsycania tego zmyślnego kultu podejmowana  przez radę miejską nie spotkała się z zbyt wielkim oddźwiękiem u wiernych. A kilka lat później rada opowiedziała się za protestantyzmem i skromnie wykończony kościół stał się głównym ośrodkiem reformacji w Ratyzbonie.

Jak Emmeram na zawsze związał się z Ratyzboną

romańska kolumna przy wejściu do bazyliki św. Emmerama

W Regensburgu znajduje się bazylika i grób św. Emmerama. Kim był ten święty? Ponoć Emmeram urodził się w szlacheckiej rodzinie w Akwitanii i został kapłanem. Według niektórych źródeł został biskupem Poitiers. Gdy Emmeram usłyszał o bałwochwalstwie panującym w Bawarii, ruszył tam z misją ewangelizacyjną. Dotarł na dwór Theodo I księcia Bawarii w Ratyzbonie około 660–670. Theodo przyjął go i przez następne trzy lata Emmeram pełnił w jego włościach pracę misjonarską. Według legendy córka księcia, wyznała Emmeramowi, że oczekuje nieślubnego dziecka. Ojcem miał być Sigipaldus z dworu jej ojca. Kierowany współczuciem Emmeram polecił księżniczce by rozgłosiła, że on jest ojcem dziecka, co miało zmniejszyć jej hańbę, gdyż był człowiekiem powszechnie szanowanym. Wkrótce potem Emmeram udał się w pielgrzymkę do Rzymu. Kiedy książę Theodo i jego syn Lantpert dowiedzieli się o ciąży Uty, udali się w pogoń za biskupem. Lantpert dopadł go w Helfendorfie (obecnie część dzielnicy w Monachium). Po złapaniu Emmeram został przywiązany do drabiny, poddany torturom, a następnie pocięty na kawałki. Według niektórych źródeł Emmeram po torturach był wciąż żywy i został znaleziony przez swoich kompanów Vitalisa i Wolflete w kałuży krwi. Próbowali oni zabrać ciało biskupa do Ascheim, gdzie w owym czasie stał kościół św. Piotra, w którym Emmeram dokonał żywota. W związku z zabójstwem Emmerama, uchwalono w Bawarii prawo, mówiące, że mordercy biskupów muszą odpokutować swój czyn poprzez wypełnienie złotem naczynia ołowianego odlanego na wzór szaty biskupiej.

Nowa Waga a dysputy teologiczne

Nowa Waga

Na Haidplatz w Ratyzbonie znajduje się budynek o nazwie Nowa Waga „Neue Waag“. W 1441 r. dom stał się własnością miasta i została w nim umieszczona waga miejska oraz „Herrentrinkstube“, czyli miejsce, gdzie panowie mogli się raczyć trunkami. Arkady powstała w 1575 roku. W budynku znajduje się także klasycystyczna sala Napoleona. W1541 roku w Nowej Wadze odbyła się dysputa teologiczna pomiędzy ewangelickim Filipem Melanchtonem a Janem Eckiem, przedstawicielem katolików.

Św. Albert Wielki w Ratyzbonie

gotycki kościół dominikanów w Ratyzbonie

Przy Beraiterweg w Ratyzbonie wznosi się klasztor dominikanów (Dominikanerkloster). Jest to jedna z pierwszych gotyckich budowli w Niemczech pod wezwaniem św. Błażeja. W XIII wieku, gdy klasztor znajdował się trakcie budowy, przeorem był św. Albert Wielki. Później w 1260 roku został biskupem Ratyzbony. Przełożony zakonu dominikańskiego w obawie przed utratą pomocy wielkiego uczonego dla zakonu próbował wstrzymać tę nominację, lecz bezskutecznie.Albert zarządzał diecezją do 1262, kiedy udało mu się doprowadzić do przyjęcia rezygnacji przez papieża Urbana IV w zamian za to musiał jednak jako legat papieski głosić w Niemczech niemieckojęzyczne kazania nawołujące do krucjaty.

Najbardziej na północ wysunięte miasto Włoch

panorama miasta z Kamiennego mostu

widok w drugą stronę, wieże katedry św. Piotra

Historyczne centrum Ratyzbony zachowało się w bardzo dobrym stanie i tworzy największą średniowieczną starówkę na terenie Niemiec. Poza tym posiada największą na północ od Alp liczbę tzw. wież rodowych budowanych przez bogate rodziny patrycjuszy. Im wyższa wieża tym większe uznanie dla rodziny. Obecność tak wielu wież rodowych, niezmiernie popularnych we Włoszech, przyczyniła się do nadania miastu przydomka "Najbardziej na północ wysuniętego miasta Włoch".

Kuchnia dla budowlańców i nie tylko...

kuchnia z widokiem na rzekę Regen

latem siadamy na ławeczkę

Przy kamiennym moście w Regensburgu na lewo znajduje się domek o nazwie Historische Wurstkueche. Pierwotnie była tu kuchnia dla budowniczych mostu. Obecnie i to od kilku pokoleń jest tu knajpa prowadzona przez tę samą rodzinę i dostać w niej można pyszne kiełbaski ratyzbońskie ze słodką musztardą i kiszoną kapustą.