Twierdza Koenigstein - ciąg dalszy...

Stara zbrojownia

29 Koszary IV (Kaserne IV) są częścią kazamat, powstałych pomiędzy 1767 r. i 1832 r.; służyły do zakwaterowania żołnierzy, jeńców wojennych i wojskowych i do obrony twierdzy.

30 Róg Hempel'a (Hempels Eck') najbardziej na zachód wystający klif.

31 Koszary wojenne III (Kriegskaserne III) w 1884/85 r. wybudowane, wytrzymałe na bomby; w 1887 r. wprowadziła się infanteria.

32 Winda osobowa i  towarowa (Personen- und Lastenaufzug)

33 Platforma żurawia (Kranichplateau) w 1589 r. wybudowano tak zwany „Żuraw“ (dźwig napędzany za pomocą koła deptakowego); później windę towarową napędzano przez  maszynę parową lub silnik

34 Piekarnia w kazamatach (Bäckereikasematten) istnienie piekarni udokumentowane od 18.wieku

35 Koszary wojenne II (Kriegskaserne II) w 1880/94 r. wybudowano dla zakwaterowania komendantury artyleryjskiej; budynek wytrzymałe na ostrzał z armat.

36 Kasyno oficerskie (Offizierskasino) pierwotne przeznaczenie rzeźnia z mieszkaniem dla rzeźnika; od 1895 r. Kasyno oficerskie.

37 Pozostałości toalety (Reste einer Abortanlage) z XIX w.

38 Stara zbrojownia (Altes Zeughaus) wybudowana w 1594 r. służyła do magazynowania broni; w górnych kondygnacjach urządzono po 1871 r. cele dla więźniów cywilnych; więzienie Państwowe przenoszone zostało z zamku George'a do Starej zbrojowni

Twierdza Koenigstein - ciąg dalszy

Stare koszary

17. Stare koszary (Alte Kaserne) pierwszą kondygnację wybudowano w latach 1589/90 r.; 1715/16 r. z jednej strony wybudowano drugą kondygnację; dzisiaj najstarsze istniejące koszary w Niemczech.

18. Plac defilad (Paradeplatz) miejsce centralne twierdzy.

skarbiec

19 Dom skarbów (Schatzhaus) w 1854/55 r. wybudowany; służył do przechowywania saskiego skarbu państwowego.

20 Ogród użytkowy (Nutzgarten) Grządki otoczone były płotem sztachetowym ze słupkami z piaskowca, w środku ogrodu rosło drzewo owocowe.

21 Główna warta (Hauptwache) z aresztem garnizonowym.

22 Stajnia dla koni komendanta (Kommandanten- pferdestall) w 1828 r. wybudowana.

23 Ogród komendanta (Kommandanten-garten) Na początku jedyny na twierdzy typowy ogródek ozdobny który dostępny był tylko dla rodziny komendanta.

24 Barak dla oddziałów (Mannschaftsbaracke) 1899 r. budowla drewniana do zakwaterowania żołnierzy.

25 Plac ćwiczeń wojskowych (Exerzierplatz) w 1892 r. założony.

26 System ładowania amunicji (Munitionsladesystem) wybudowany w latach 1889-91 podziemny system do wytwarzania dziennego zapotrzebowania na amunicję,

27 Schron dla oddziałów artyleryjskich IX (Artillerieuntertreteraum IX) pomieszczenie ochronne dla załóg artyleryjskich.

róg z wieżą

28 Róg z wieżą (Horn mit Seigerturm) Klif po zachodniej stronie z wieżą obserwacyjną wybudowaną w 1601 r., wieża wyposażona była w zegar słoneczny i dzwon (Seigerschelle-nieruchomy dzwon do wybijania godzin), na którym żołnierze szyldwachu wybijały ćwierć i pełne godziny, po tym jak dzwon godzinowy na Zamku Magdalenenburg godziny wybił; takim sposobem przekazano żołnierzom stojącym na wachcie w dolnej części twierdzy aktualny czas; pod „klifem“ znajduje się Kazamata klifowa (pomieszczenia bezpieczne przed ostrzałem z dział, powstała na początku XIX. wieku na potrzeby zakwaterowania garnizonu w czasach oblężenia );

Twierdza Konigstein - wokół Augustus-Platz

Plac Augusta, w głębi dom studzienny, po lewej zamek Magdaleny

13. Plac Augusta (Augustus-Platz) założony na część pierwszego saskiego króla Friedricha Augusta w 1815 r.

budynek studzienny

14. Budynek studzienny (Brunnenhaus) w 1735-37 r. wybudowano dom studni; stropy z piaskowca zabezpieczały budynek przed ostrzałem z armat; studnia: wiercona w 1563-69 r., głębokość 152,5 m, wydobycie wody na początku za pomocą Kierata, później koła deptakowego, od roku 1871 za pomocą maszyny parowej, od 1912 r. za pomocą silnika elektrycznego.

zamek Magdaleny a później magazyn żywnościowy

15. Zamek Magdaleny / Magazyn żywnościowy (Magdalenenburg / Proviantmagazin) - w latach 1621/22 r. wybudowany zamek w stylu renesansowym; służył do zakwaterowania dworu i jako magazyn prowiantu; Piwnica beczek do win : w latach 1725-1818 lokalizacja beczki olbrzymiej Augusta Mocnego o pojemności 238.000 l; w latach 1818/19 przebudowa na magazyn prowiantu, całkowicie zabezpieczony przed ostrzeliwaniem z armat.

Kościół garnizonowy

16. Kościół garnizonowy (Garnisonskirche) pierwotnie romańska kapliczka; w 1676 r. inauguracja jako kaplica św. Georga i pierwszy Kościół Garnizonowy w Saksonii;

fragment romańskiego portalu (kościół św. Jerzego)

Twierdza Konigstein - część przednia

Widok na Dom z Bramą Wejściową i domem komendanta (część prawa budynku)

8. Dom komendanta (Kommandantenhaus) to część domu z Bramą Wejściową; mieszkanie komendanta i jego rodziny. Można zobaczyć wyposażenie wnętrza domu komendanta.

9. Obiekt obronny (Streichwehr) budowę rozpoczęto w 1589 r.; wybudowano do „ostrzeliwania“ obszaru wejściowego; w piwnicach znajdowały się armaty; kondygnacje górne służyły jako mieszkania.

widok na Zamek Georga

10. Zamek Georga (Georgenburg) - część twierdzy, zamek nazywano w średniowieczu zamkiem cesarskim; w 1619 r. przebudowo na zamek Johann-Georgenburg; na początku zamek myśliwski, później używany jako więzienie Państwowe (tutaj był między innymi więziony Johann Friedrich Böttger, współwynalazca europejskiej porcelany). Dziś mała wystawa dotycząca więźniów zamku oraz zbiór mundurów niemieckich.

baterie Georga w całej krasie

11. Batterie Georga (Georgenbatterie) w 1669-79 r. wybudowane stanowisko dla armat, armaty wycelowano na front wejściowy; dzisiaj znajduje się w tym miejscu pięć dział z XVII/XVIII wieku.

zamek Georga od środka twierdzy, renesansowe arkady

wyjście z domu wejściowego na teren twierdzy, w głębi Nowa zbrojownia, na prawo mój cień, haha

12. Nowa zbrojownia (Neues Zeughaus) - w 1631 r. wybudowano jako Salę Imprezową (Johannis-Saal) usytuowaną z osią podłużną nad Ciemną Appareille; w piwnicy kaponiera (ganek z otworami strzeleckimi do obrony wejścia); po pożarze w 1816 r. odbudowano ją jako zbrojownię (magazyn broni i sprzętu wojskowego).

Twierdza Konigstein - wejście do twierdzy



plan twierdzy

1. Czerwony most (Rothe Brücke) nazwa pochodzi od koloru ściany ceglastej; pierwsza budowla obronna w drodze na twierdzę; wybudowany w roku 1792 jako prosty most drewniany (w przypadku wojny zdemontowano most); od 1886 r. most zwodzony, funkcjonuje do dziś.

2. Niższe fortyfikacje (Niedere Werke) w 1755-1802 r. wybudowane w celu lepszej obrony wejścia na twierdzę.

Fleche

3. Flèche (franc.: strzała) w 1755/56 r. wybudowano szaniec jako pierwszy element dolnych budowli, w przypadku wojny na szańcu postawiono armaty do płaskiego ostrzeliwania przedpola i bocznych części twierdzy.

Brama Ravelin

4. Brama Ravelin (Torravelin) w 1729-36 r. podpiwniczną bramę wybudowano w celu obrony wejścia; lokalizacja straży bramy - dziś sprawdzają tu bilety.

brama z głową Meduzy

5. Fosa w kształcie nożyc / Brama z  głową Meduzy Grabenschere mit Medusentor w 1729-36 r. wybudowany rów; wyposażony w most zwodzony jednoskrzydłowy (od 1890 r. most zwodzony dwuskrzydłowy) podpiwniczona brama; głowa Meduzy: postać greckiej mitologi; powyżej królewsko-polskie godło i książęco-saski herb.

6. Sucha fosa (Trockengraben) możliwość szybkiego demontażu w przypadku ataku; i most zwodzony jednoskrzydłowy; od 1892 r. most zwodzony dwuskrzydłowy.

Torhaus wraz z mostem zwodzonym

7. Dom z bramą wjazdową (Torhaus) budowany w roku 1589 i następnych latach ponad wejściem na skalną platformę; piwnice ze strzelnicami do obrony; piętra używane do celów mieszkalnych; portal zmieniony w latach 1729-36; płaskorzeźba przedstawiająca Augusta Mocnego dodana w 1910 r.; urządzenia obronne „Ciemnej Appareille“ (franc. wjazd na górę): drewniana brama, miejsce, z którego rzucano na przeciwników kamienie, machikuła, belki wzmacniające bramę, palisada, żelazna brama i przejście „caponnière“.

Szczegół w bramie wjazdowej - inicjały Augusta Mocnego i jego popiersie

Twierdza Königstein - historia

widok na wjazd do twierdzy

Twierdza Königstein w Szwajcarii Saksońskiej stanowi jedyny w swoim rodzaju przykład europejskiego kunsztu budowy twierdz: ponad 750-letnia historia fortecy z imponującym zespołem budowli obronnych w stylach architektonicznych późnego gotyku, renesansu, baroku i stylu budowlanego panującego do końcu XIX. wieku.
Historia:
- 1233 - najstarsza pisemna wzmianka o istnieniu zamku na górze Königstein; w akcie prawnym króla Wacława I. czeskiego znajduje się wzmianka o hrabim "Gebhard vom Stein" ; średniowieczny zamek należy do królestwa czeskiego.

- 1241 - pierwsze wystąpienie pełnej nazwy "Königstein" w górnołużyckim akcie granicznym Wacława I - a my wtedy walczymy z Tatarami pod Legnicą

-1406/08 w czasie wojennej potyczki (Dohnaische Fehde) budowla przechodzi w ręce Wettinów, czytaj Czesi utracili go na korzyść Niemców - Saksonów

- 1459 - umowa z Eger legalizuje prawnie istniejący stan własnościowy twierdzy - czyli potwierdza, że forteca jest u Niemców

- 1516 - 12 celestynów i jeden przeor zamieszkują klasztor pod nazwą "Klasztor dla chwały cudów Marii", klasztor założył książę Georg Brodaty na górze Königstein; klasztor istnieje do roku 1524, a potem w Saksonii raczej szaleją idee Marcina Lutra

- 1563 - na rozkaz księcia elekta Augusta pod kierownictwem mistrza górnictwa z Freibergu Martina Planera wywiercono najgłębszą studnię w Saksonii o głębokości 152,5 metrów (jako zabezpieczenie zaopatrzenia w wodę)

- 1589 - Książę elekt Christian I. rozkazuje rozbudowę zamku na miarę twierdzy krajowej; do 1594 r. powstają między innymi brama wejściowa, stare koszary, zamek Christiansburg (Friedrichsburg) i stara zbrojownia; w kolejnych stuleciach następuje na bieżąco modernizacja budowli obronnych, co spowoduje że żaden wróg nie odważy się zaatakować; z powodu gwarantowanego bezpieczeństwa przed zdobyciem twierdzy przez wrogie wojska w niespokojnych czasach sascy królowie szukają schronienia za grubymi murami twierdzy i przechowują tutaj dzieła sztuki oraz skarb Państwowy; z powodu pięknej okolicy twierdza jest również ulubionym miejscem wycieczkowym dla dworu saskiego i miejscem organizowania licznych festynów.

- 1591 do 1922 r. - twierdza pełni także funkcję wiezienia. Słynnymi więźniami na twierdzy są:
Johann Friedrich Böttger, współwynalazca europejskiej porcelany (1706/07 r.), rosyjski rewolucjonista Michaił Bakunin (1849 r.) i socjaldemokrata August Bebel (1874 r.)
Do roku 1922 twierdza Königstein jest jednym z najbardziej nienawidzonych więzień Państwowych w Saksonii.

- w 1698 i 1712 odwiedza twierdzę car rosyjski Piotr I

- 1725 - na życzenie Augusta Mocnego bednarze budują największą beczkę do wina (pojemność 238.000 litrów) która stoi do 1818 r. w piwnicy zamku

- 1728 - Odwiedziny pruskiego "Króla żołnierzy" Friedricha Wilhelma I. i jego syna następcy tronu Friedricha (później Król Friedrich II.)

- 1756 - na początku siedmioletniej wojny (1756-63 r.) saska armia wpada w niewolę na równinie przed górą Lilienstein; Książę elekt ze swoim dworem w celu uratowania się ucieka na Twierdzę Königstein, teren twierdzy zostanie deklarowany jako terytorium neutralne

- 1806 - z łaski Napoleona Saksonia przekształci się w Królestwo, a Twierdza Königstein wchodzi w skład twierdz należących do Związku Reńskiego

- 1813 - Napoleon przeprowadza inspekcję Twierdzy Königstein

- 1815 - w wyniku Kongresu Wiedeńskiego Saksonia traci wielkie obszary swojego terytorium; Twierdza Königstein uchroni się w granicach Państwa saskiego jako jedyna twierdza krajowa

- 1849 - w czasie Powstania Majowego w Dreźnie twierdza Königstein służy ponownie jako kryjówka dla rodziny królewskiej; po zakończeniu nieudanego powstania w twierdzy więzi się ujętych rewolucjonistów

- 1866 - po przegranej dla Saksonii Prusko-Austriackiej wojnie forteca przechodzi pod dowództwo pruskiego komendanta z pruską załogą

- 1870 w czasie niemiecko-francuskiej wojny twierdza została pierwszy raz użyta jako obóz jeniecki
- 1871 - po założeniu Rzeszy Twierdza Königstein jako jedyna saska budowla została włączona w ogólnoniemiecki system twierdz i stacjonuje tam saski garnizon na stałe

- 1913 - stanowisko Komendanta twierdzy zostanie skreślone z etatu wojskowego i twierdza traci status twierdzy

- 1914 - obóz jeniecki dla rosyjskich i francuskich oficerów i żołnierzy

- 1921 - stworzenie lazaretu rehabilitacyjnego dla Reichswery

- 1939 - twierdza służy jako obóz jeniecki, najpierw dla polskich jeńców, a później dla francuskich generałów i oficerów

- 1942 - francuski generał Henri Giraud ucieka z obozu jenieckiego dla oficerów

1945 - załoga twierdzy przekazuje władzę francuskim jeńcom wojennym, później nastąpi ewakuacja obozu przez amerykańską jednostkę specjalną i twierdzę zajmuje Armia Czerwona, która uruchomi na twierdzy lazaret

- 1949 - Twierdza Königstein służy jako poprawczak dla politycznie niewygodnej młodzieży oraz dla osób, które w wyniku zawirowań wojennych popełnili przestępstwa, tutaj zostaną oni wychowani i wykształceni

- 1955 - otwarty areał twierdzy o powierzchni 9,5 hektara zostanie udostępniony publiczności w formie Muzeum historyczno-wojskowego

 

Klasztor Andechs

widok na kościół pielgrzymkowy

Klasztor benedyktyński Andechs (niem. Kloster Andechs)  znajduje się na wzgórzu Heiliger Berg w Andechsie na wschodnim brzegu jeziora Ammer w górnej Bawarii. Zabudowania klasztorne postawiono w miejscu dawnego zamku Andechs, siedziby dynastii Andechs, z której pochodziła św. Jadwiga śląska. Od 1850 klasztor podlega opactwu św. Bonifacego w Monachium. Przyklasztorny kościół św. Mikołaja, Elżbiety i Marii słynie z rokokowych wnętrz, sztukaterii i fresków autorstwa Johanna Baptisty Zimmermanna. W skarbcu klasztornym znajduje się wiele relikwii, m.in. kości czaszki św. Jadwigi. Obok Altoetting, Andechs jest najważniejszym celem pielgrzymek w Bawarii. Klasztor znany jest z warzonego tu piwa Andechser. Wiosną - kiedy tam byłem - było tam piknikowo, odwiedzający zazwyczaj raczą się goloneczką i klasztornym piwem, które polecam. 

Historia katedry św. Szczepana w Pasawie

widok na katedrę ze wzgórza Mariahilf

Katedra pw. św. Szczepana w Pasawie (niem. Dom Sankt Stephan in Passau lub Stephansdom in Passau) jest to barokowa budowla wzniesiona w latach 1668-93 według projektu Carlo Lurago. Stanowi siedzibę biskupa diecezji pasawskiej. Pierwszy kościół istniał w tym miejscu już około 450, pierwsza wzmianka pisemna na temat świątyni pochodzi jednak dopiero z roku 730. W 739 kościół został podniesiony do rangi katedry. W latach 1280-1325 pierwotną budowlę zastąpiła świątynia w stylu gotyckim, do której w latach 1407-1560 dobudowano wschodnie skrzydło w stylu późnogotyckim. Obecna, mająca około 100 metrów długości barokowa katedra zbudowana została w latach 1668-93 w następstwie pożaru z 1662, który zniszczył wspomnianą wyżej budowlę gotycką. Ze zniszczonej świątyni zachowała się jedynie jej późnogotycka część wschodnia. Ogólny plan nowej katedry został sporządzony przez działającego głównie w Czechach, na ziemi kłodzkiej i Dolnym Śląsku włoskiego architekta Carlo Lurago. Stiukowe dekoracje wnętrza świątyni są dziełem genuańskiego malarza Giovanniego Battisty Carlonego. Twórcą zdobiących katedrę fresków jest pochodzący ze Szwajcarii Carpoforo Tencalla. We wnętrzu świątyni na uwagę zasługują ponadto malowidła w ołtarzach bocznych wykonane przez Johanna Michaele Rottmayra. Katedra św. Stefana jest największą katedrą barokową na północ od Alp.

widok na katedrę z mostu na Inn, widać wyraźnie elementy barokowe (po lewej) i późnogotyckie katedry

Skarby Gottesbergu

ołtarz z grupą ukrzyżowania

niecodzienne tabernakulum

relikwiarz Przenajświętszej Krwi Chrystusa
(namoczony materiał)

Gottesberg - kościół pielgrzymkowy św. Krzyża

widok z dziedzińca klasztornego na kościół

barokowe wnętrze świątyni

grupa ukrzyżowania w prezbiterium

Na Gottesbergu od początku czczono  mękę, śmierć i złożenie do grobu Chrystusa i modlono się o dobrą śmierć. Stąd najpierw w 1709 została wybudowana kaplica świętego grobu, święte schody i pustelnia. Pełną budowę obecnej świątyni przeprowadzono w latach 1712/13 roku. Kościół pielgrzymkowy pod wyzwaniem św. Krzyża na Gottesbergu jest budowlą barokową, zaprojektowaną przez mistrza z Allgäu Johanna Georga Fischera. We wnętrzu świątyni, w centrum za głównym ołtarzem znajduje się poruszające przedstawienie grupy ukrzyżowania Jezusa. Boczne ołtarze przedstawiają śmierć Maryi oraz św. Józefa (tzw. "heiligen drei End" - święty koniec trójki). Rzeźby tworzył od 1712 tyrolski rzeźbiarz Johannes Ruez.

miejsce przechowywania relikwii Krwi Pańskiej

Boża góra - Gottesberg

widok na kościół i klasztor na Gottesberg

Kilka kilometrów od centrum Bad Wurzach wzniesienie przynależące do terenu miasta nazywa się Gottesberg (Boża góra). Od 1509 tak nazywane jest to morenowe wzniesienie (ok. 700 m nad poziomem morza). Od ponad 300 lat znajduje się na nim kościół. 

W 1704 graf Ernst von Waldburg-Zeil-Wurzach i jego żona, Anna Ludovica przekazali kościołowi beneficium w postaci tego miejsca. W 1709 za zgodą biskupa z Konstancji wybudowano tu kaplicę św. grobu, schody i pustelnie. Odpust wyznaczono na święto Podwyższenia Krzyża Świętego w dniu 14 września. W 1712 założono tu Bractwo konania Chrystusa (Bruderschaft von der Todesangst Christi), nazywane Bractwem dobrej śmierci. W 1712 bractwo posiadało już pięćset zgłoszonych członków. W połowie XVIII wieku proboszcz dr Johann Wilhelm Rom von Arnach planował sprowadzić kapucynów, by założyli tu klasztor, jednak miejscowy biskup nie wyraził na to zgody obawiając się materialnych strat (jak nie wiadomo o co chodzi: to chodzi o cash). W 1763 r. osiedliło się tu trzech braci tercjarzy z bractwa pokuty, 3 zakonu paulinów. Zostali zobowiązani przed władzą kościelną i państwową do "ślepego i całkowitego" posłuszeństwa miejscowemu proboszczowi, mieli zakaz zbierania ofiar i posiadania własności. Nie mogło ich być więcej niż trzech na Gottesberg. Ubrani w czarny habit oddali się pod opiekę opactwa premonstratersów Rot an der Rot. Na życie zarabiali trudniąc się przędzeniem wełny, wyrobem adamaszku. Ich wytwory musiały być dość dobre i poszukiwane, bowiem w 1774 doszło z tego powodu do kłótni z kramarzami i przędnikami z  Bad Wurzach. W 1767 r. nabyli "relikwie" świętych męczenników Redemptusa, Eutropii i Reperatusa, które ustawiono w kościele klasztornym, gdzie są do dziś. Do tego doszły relikwie Krwi Pańskiej (nasączona tkanina z krwią), pochodzące z prywatnej kolekcji papieża Innocentego XII, które nabył w 1693 r. w Rzymie pielgrzym z Guenzburgu, a po latach w 1732 r. zostały przez rodzinę zmarłego przekazane mnichom na Gottesberg. Sanktuarium nabrało życia, przybywali pielgrzymi, a tu nagle mała wspólnota braci paulińskich padła ofiarą sekularyzacji XIX w.

procesja konna na Gottesberg tzw. Blutritt

W dniu 25 lipca 1806 książę Eberhard von Waldburg-Zeil-Wurzach skasował klasztor. Zniesienie klasztoru spowodowało kłótnie o jego majątek między księciem a królestwem Wirtembergii. Ostatecznie w 1812 postanowiono, że zdobyte, w ramach sekularyzacji, nieruchomości przypadły księciu, natomiast królestwu Wirtembergii przypadły pieniądze i obiekty ruchome. Zsekularyzowani bracia za opiekę nad obiektem otrzymywali pensje państwową w wysokości 100 guldenów. Ostatni ex-paulin Josef Hotz z Legau zmarł w 1835.

widok na Alpy z Gottesbergu

W 1912 książę Georg von Waldburg-Zeil-Wurzach przekazał kościół i dom parafii w Bad Wurzach. W 1921 parafia przekazała Gottesberg w użytkowanie zakonowi Salwatorianów. Od 1928 roku odbywa się co roku w drugi piątek lipca procesja konnych jeźdźców ku czci Świętej Krwi Chrystusa (Heilig-Blut-Fest) . W 2009 w procesji z relikwiami Krwi Chrystusa wzięło udział 1700 jeźdźców + ok. 5000 wiernych.W 2009 w klasztorze salwatoriańskim przebywało czterech zakonników, którzy podejmowali posługę duszpasterską na miejscu i w okolicznych parafiach. 

Fontanna z maryjną kolumną

widok na zamek i fontannę z maryjną kolumną

Figura NMP na kolumnie miejskiej fontanny w Bad Wurzach

Kaplica zamkowa w Bad Wurzach

Kaplica jest najstarszą częścią zamku, wzmiankowana już 1422 roku.

wejście do kaplicy

wnętrze kaplicy zamkowej

płyta nagrobna
prawdopodobnie jeden z właścicieli zamku z rodu Waldburg-Wurzach, chyba Georg albo Johann Pięknowłosy, niestety nie mogę nigdzie tego znaleźć i sprawdzić...

Barokowa klatka schodowa zamku Bad Wurzach

widok na centralną część zamku

widok na lewe skrzydło zamku

barokowa klatka schodowa

Zamek jest zbudowany w kształcie "podkowy", otwiera swe trzy zrównoważone skrzydła w kierunku miasta. Duży reprezentatywny budynek to typowe dla sztuki baroku.

sufit przedstawiający panteon olimpijski

klatka schodowa

Centrum środkowego układu tworzy klatka schodowa nieznanego architekta, który jest uznawana za jeden z klejnotów architektury barokowej Górnej Szwabii. Elegancko zakrzywione schody z piaskowca prowadzą na trzy poziomy. W ozdobę klatki wykorzystano także marmur i alabaster. Kolumny, balustrady, rzeźby, aniołki i inne ozdoby oferują oczom wspaniały widok. Niezwykła technika architektury, różne triki wizualne, gra światła i cienia to kunszt rzemiosła barokowego twórcy. Wchodząc do klatki uderza szeroka i imponująca perspektywa. Daje wrażenie otwarcia we wszystkich kierunkach, mamy nawet domalowane okna. Sufit jest ozdobiony wspaniałym freskiem przedstawiającym panteon olimpijski, a szczególnie mit o Herkulesie. 

klatka schodowa zamku

na tym zdjęciu świetnie widać wymalowane imitacje okien

W prawym skrzydle zamku znajduje się kaplica zamkowa.