Wieża Macieja w Budziszynie

Wieża Macieja (Matthiasturm - Bautzen), po górnołużycku Maćijowa wěža, jest wieżą bramną zamku w Budziszynie i głównym wejściem na jego teren, czyli do Ortenburga.

Wieża powstała podczas szeroko zakrojonych prac budowlanych w latach 1483-1486, jako jedyne znaczące wejście do zamku. Wieniec ścienny u góry bramy, otoczony czerwoną ramką, jest późniejszym dodatkiem. Nazwa wieży wywodzi się od węgierskiego króla Macieja Korwina (1443-1490), który rządził w Łużycach i przeprowadził przebudowę zamku w Budziszynie.

Pierwotnie zamek był oddzielony od miasta fosą. Prostokątne wnęki w dolnym murze wieży nadal dają wyobrażenie o położeniu i wielkości mostów zwodzonych na Schloßstraße. Przed bramą znajdował się most zwodzony, który prowadził nad górną fosą. Dopiero pod koniec XVIII wieku zasypano fosę i jednocześnie przebito w murze drugą, obecną główną bramę, naprzeciw placu zamkowego.

Na wieży znajduje się rzeźba powstała w 1486 roku, na której południowo-niemiecki mistrz umieścił  podobiznę króla Macieja Korwina. Od 1469 do 1490 r. Maciej był czeskim kontrkrólem i władcą sąsiednich krajów czeskich, w tym Łużyc. Herby na pomniku po prawej stronie to od góry herby Galicji, Hunyadów i Luksemburgów, a po lewej herb Styrii, Austrii, Śląska i Łużyc. Dwa czteropolowe herby sojusznicze nad królem przedstawiają po prawej stronie Węgry i Dalmację, a po lewej Czechy i Morawy. 

W sieni umieszczono także herb książęcy Zygmunta Jagiełły, namiestnika Górnych Łużyc w latach 1504-1506, późniejszego króla Polski. Został wydobyty z terenu zamku w 1925 roku i umieszczony w Bramie Macieja i jest jedyną zachowaną monumentalną płaskorzeźbą herbu Zygmunta.

Po wejściu na dziedziniec Ortenburga przez bramę w Wieży Macieja, pod oknem po lewej stronie widać dwie kamienne głowy wmurowane w zewnętrzny mur Ortenburga. Są to prawdopodobnie pozostałości dwóch posągów znalezionych w gruzach po ciężkich pożarach podczas przebudowy zamku w latach 1483-86. Według legendy żywcem zamurowano w tym miejscu mnicha z klasztoru franciszkanów w Budziszynie oraz zakonnicę z Pragi. Mówi się, że jako nastolatkowie poczuli do siebie głębokie uczucie, ale zostali rozdzieleni przez rodziców i wysłani do różnych klasztorów. Mimo to oboje znaleźli sposób, by się zobaczyć i spotykać potajemnie. Po odkryciu związku między nimi zostali zamurowani we wspomnianym miejscu.